منشنیترات در چاههای آب آشامیدنی منطقه پاسارگاد

آبخوان سرپنیران در استان فارس، جنوب ایران واقع شده است. غلظت نیترات در بخش هایی از این آبخوان بالاتر از بیشینه حد مجاز (mcl) است. منشأ نیترات می تواند زمین زاد و یا انسان زاد باشد. هدایت الکتریکی، یون های اصلی و غلظت نیترات در 43 چاه بهره برداری اندازه گیری شد. غلظت نیترات در بخش ابتدایی آبخوان سرپنیران 50 تا 140 میلی گرم در لیتر است، اما در بخش دوم آبخوان و در جهت جریان آب زیرزمینی به کمتر از 50 میلی گرم در لیتر می-رسد. بخش ابتدایی آبخوان سرپنیران در ارتباط مستقیم با سازند شیل نفتی کژدمی و چرت های رادیولاریت است. بخش ابتدایی آبخوان از رسوبات فرسایش یافته و هوازده سازند کژدمی تشکیل شده است. دلیل اصلی افزایش غلظت نیترات، سازند شیلی نفتی کژدمی است، زیرا نیتروژن سازند شیلی نفتی کژدمی در محدوده مطالعه تا ppm 4650 اندازه گیری شد. فعالیت کشاورزی منبع افزایش غلظت نیترات نیست، زیرا بخش دوم دشت سرپنیران نیز زیر کشت است، و بعلاوه غلظت نیترات در آب برگشتی کشاورزی اغلب آبخوان ها کمتر از 70 میلی گرم در لیتر است. بنابراین منشأ افزایش غلظت نیترات، تجزیه شیل نفتی توسط میکروارگانیزم ها می باشد. در بخش دوم آبخوان، آب کارستی حاصل از سازندهای داریان و فهلیان با غلظت بسیار پایین نیترات به داخل آبخوان جریان یافته و غلظت نیترات آبخوان را کاهش می دهد. پیشنهاد می شود با افزایش راندمان آبیاری در بخش ابتدایی آبخوان، آب برگشت کشاورزی را کاهش داده، که در نتیجه باعث کاهش غلظت نیترات می شود. غلظت نیترات در تعدادی چاه بهره برداری آبخوان سرپنیران و قادرآباد که در رسوبات دریاچه ای حفر شده اند، اندازه گیری شد. غلظت نیترات در همه این چاه ها کمتر از بیشینه حد مجاز بود و بیانگر این است که رسوبات دریاچه ای منشأ افزایش غلظت نیترات نیست.